Mustafa Kemal Paşa’nın Hacıbektaş Ziyareti ve Kurtuluş Savaşı’ndaki Rolü

Giriş

Mustafa Kemal Paşa'nın Kurtuluş Savaşı sürecindeki kritik adımlarından biri, Alevîlerin ve Bektaşîlerin manevi merkezlerinden biri olan Hacıbektaş’ı ziyaretidir. Bu ziyaret, hem stratejik hem de manevi bir anlam taşıdı. Hacıbektaş, tarih boyunca Türk halkının manevi yaşamında önemli bir yer edinmiş, özellikle Bektaşîler ve Alevîler için kutsal bir mekân olmuştur. Bu yazıda, Mustafa Kemal Paşa’nın Hacıbektaş ziyareti ve bu ziyaretin Kurtuluş Savaşı üzerindeki etkileri detaylı bir şekilde ele alınacaktır.

Hacıbektaş ve Bektaşîler

Hacıbektaş ilçesi, Hacı Bektaş Veli’nin türbesinin bulunduğu, Bektaşîler ve Alevîler için kutsal kabul edilen bir bölgedir. Bektaşîler, iki ana gruptan oluşur: Bel evlatları ve Yol evlatları. Bel evlatları, Hacı Bektaş Veli’nin soyundan gelen Çelebiler olarak tanınırken, Yol evlatları ise dergâha sonradan dâhil olan Babaganlar'dır. Bu iki grup, yüzyıllardır birbirinden bağımsız fakat birlikte uyumlu bir şekilde yaşamış ve dergâhın ruhsal ve idari işleyişini sürdürmüştür.

Hacıbektaş ve çevresindeki Alevî ocakları, Kurtuluş Savaşı sırasında Türkiye'nin bağımsızlığı için önemli bir destek sağladı. Sivas Kongresi'nde, Kurtuluş Savaşı'nın kalbinin Ankara olması kararı alınmış, Mustafa Kemal Paşa'nın liderliğindeki Temsil Kurulu, Alevîlerin desteklerini almak üzere Hacıbektaş’a yönelmişti.

Hacıbektaş’a Yolculuk ve Karşılamalar

Mustafa Kemal Paşa, Sivas Kongresi'nin ardından Amasya’ya geçti ve burada Avukat Ali Bey ile görüştü. Ali Bey ve gruptaki çoğu kişi, Hacıbektaş müritlerinden oluşuyordu. Bu görüşme, Alevîlerin Kurtuluş Savaşı’ndaki rolünün anlaşılması açısından önem taşımaktadır. Mustafa Kemal Paşa, Ankara’ya geçerken, Hacıbektaş’a uğramayı planladı ve Cemaleddin Çelebi ile Salih Niyazi Baba ile görüşmek üzere yola çıktı.

Mustafa Kemal Paşa ve Temsil Kurulu, 22 Aralık 1919’da Hacıbektaş’a vardı. Bu ziyaret, sadece bir manevi ziyaret değil, aynı zamanda Alevîlerin desteğini kazanmak amacıyla yapılmış stratejik bir hamleydi. Hacıbektaş, Alevî ve Bektaşî topluluklarının merkezi olduğu için, bu toplulukların desteği, Kurtuluş Savaşı’nın başarısı açısından kritik bir öneme sahipti.

Hacıbektaş Dergâhı’nda Ziyaret ve Görüşmeler

Mustafa Kemal Paşa ve Temsil Kurulu, Hacıbektaş’a ulaştıklarında, Salih Niyazi Baba tarafından karşılandılar. Cemaleddin Çelebi ise o dönemde hastaydı ve yerine oğlu Hamdullah Çelebi'yi gönderdi. Paşa, üç saat boyunca Hacı Bektaş Veli’nin kabrinin başında dua etti ve manevi destek aradı. Bu ziyaretin ardından, Hacıbektaş Dergâhı’nın ileri gelenleri ile yapılan toplantıda, Alevîlerin ve Bektaşîlerin Kurtuluş Savaşı’na destek vermeleri konusunda mutabakata varıldı.

Toplantının İçeriği ve Sonuçları

Toplantıda, Hacıbektaş Dergâhı’nın önde gelenleri, Mustafa Kemal Paşa’ya destek verme taahhüdünde bulundular. Bu toplantının detayları günümüze ulaşmamış olsa da, dönemin tanıklarından elde edilen bilgiler, görüşmede Kurtuluş Savaşı'nın seyrini etkileyecek stratejiler ve çözüm önerilerinin tartışıldığını gösteriyor.

Cemaleddin Çelebi’nin “Cumhuriyet” kavramını açıkça ifade etmesi, Mustafa Kemal Paşa üzerinde derin bir etki yarattı. Çelebi’nin bu konudaki cesur yaklaşımı, Atatürk'ün Cumhuriyet hedefini daha da netleştirdiği bir anı temsil ediyor.

Hacıbektaş’tan Ayrılış ve Genel Etki

Hacıbektaş ziyaretinin ardından, Mustafa Kemal Paşa, Alevîlerin ve Bektaşîlerin Kurtuluş Savaşı’na verdiği maddi ve manevi desteği gözlemledi. Dergâhta biriken 1800 altın lira ve diğer yardımlar, savaşın seyrinde önemli bir rol oynadı. Hacıbektaş'tan ayrılırken, Paşa ve Temsil Kurulu’nun, yerel halkın gösterdiği misafirperverlikten memnun oldukları ve duygusal bir şekilde ayrıldıkları belirtiliyor.

Sonuç

Mustafa Kemal Paşa’nın Hacıbektaş ziyareti, hem manevi hem de stratejik açıdan büyük bir öneme sahiptir. Alevîlerin ve Bektaşîlerin desteklerinin kazanılması, Kurtuluş Savaşı’nın başarısında önemli bir faktör olmuştur. Bu ziyaret, aynı zamanda Hacıbektaş’ın ve genel olarak Alevî topluluklarının Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundaki rolünü pekiştirmiş ve tarihi bir dönüm noktası olmuştur.